با پیشرفت علم موارد جدیدی به وجود می آیند که در بسیاری از موارد مسائل حقوقی جدیدی را هم باز می کند . یکی از مسائلی که شای اطلاعات درباره ی ان کم باشد موارد حقوقی اهدای جنین می باشد که در این مطلب به ان می پردازیم .
تعریف :
اهدای جنین یعنی واگذاری داوطلبانه و رایگان یک یا چند جنین حاصل از باروری آزمایشگاهی سلول جنسی نر و ماده یک زوج سالم به یک زوج نازا.
موارد قانونی و حقوقی اهدای جنین
در قانون کشورمان درباره ی نحوه اهدا جنین نوشته شده : کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذیصلاح مجاز خواهند بود با رعایت ضوابط شرعی و شرایط تصویب شده در این قانون نسبت به انتقال جنین های حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها به اثبات رسیده اقدام کنند.
مهم: ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب، نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روان‌گردان و مبتلا نبودن به بیماری‌های صعب‌العلاج مثل ایدز، هپاتیت را هم شرط لازم و قطعی برای اهدای جنین می داند.
شرایط دریافت جنین چیست؟
برای دریافت جنین شرایطی در قانون ذکر شده است که باید آنها را بدانید .
در ابتدا زوج باید تقاضای دریافت جنین را تنظیم و آن را به دادگاه خانواده تقدیم کنند و دادگاه در صورت احراز شرایط زیر مجوز دریافت جنین را صادر می نماید :
- زوجین بنا به گواهی معتبر پزشکی، امکان بچه‌دار شدن نداشته باشند و زوجه استعداد دریافت جنین داشته باشد.
- زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
- هیچ یک از زوجین محجور (مجنون، سفیه یا صغیر) نباشند.
- هیچ یک از زوجین مبتلا به بیماری صعب العلاج نباشند.
- هیچ یک از زوجین به مواد مخدر معتاد نباشند.
- زوجین باید تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
تکلیف ارثیه چه می شود؟
قانونگذار در این باره سکوت کرده و در قانون به صورت دقیق به این مورد اشاره نشده تا بحث به عالم فقه هم کشیده شود و نظریاتی مطرح شد.
بعضی از فقها به پیروی از نظریه سنتی، رابطه پدر و مادری را بین فرزند و اهدا کنندگان جنین درست می دانند و معتقدند که نطفه مال هر کس باشد، او پدر و مادر واقعی طفل است. طبق این نظریه رابطه وراثت، حضانت و محرمیت در ازدواج بین آنها برقرار است.
دومین نظریه این است که ملاک نسب، هم مالکیت سلولهای جنسی و هم زایمان است و بر این اساس وراثت بین صاحبان جنین و زن صاحب رحم از یک طرف و طفل از طرف دیگر برقرار است.
نکته واضح این است که در این مورد اختلاف نظرات متفاوتی به چشم می خورد ولی در شرایط عادی و بدون هیچ ادعای مخالفی باید گفت زوجی که طفل را به دنیا می‌آورند و برای او شناسنامه می گیرند بر اساس بعضی اصول حقوقی مثل اماره فراش (طفل متولد در مدت ازدواج متعلق به شوهر است مشروط بر این‌که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد، کمتر از ۶ ماه و بیشتر از ۱۰ ماه نگذشته باشد.) و عرف، پدر و مادر طفل هستند و تمام وظایف و تکالیف بر عهده آنهاست.
اهدا باید محرمانه بماند
ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور مصوب ۱۳۸۳ می گوید: اطلاعات مربوط به جنین های اهدایی جزو اطلاعات سری طبقه‌بندی می باشد. بر این اساس مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری باید در حفظ و نگهداری اطلاعات، دقت لازم داشته باشند و از افشای آنها خودداری کنند. در این خصوص قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی، بیان می‌کند که مجازات افشای اطلاعات سری ۲ تا ۱۰ سال حبس است.
برای اهدای جنین و یا دریافت جنین وکیل بگیریم ؟
از آنجایی که پروسه اهدا و دریافت جنین پروسه ای حساس ونیازمند امضای توافق نامه هایی هست بهتر است از وکیل امور خانوادگی در این زمینه مشورت بگیرید و کارها تحت نظرات وکیل پیش رود تا بعدا در این زمینه به مشکلی برخورد نکنید .
