قرارداد چیست؟

در این مطلب، قصد داریم شما را با کلیت قرارداد و تعریف آن آشنا کنیم، با وَندا همراه باشید.

• قرارداد چیست؟

به طور کلی قرارداد به‌معنای توافق دو یا چند نفر برای برقراری رابطه تجاری یا غیر تجاری است. قرارداد معادل فارسی واژه عقد که یک واژه عربی است می‌باشد. در یک طرف قرارداد شخصی قرار دارد که قصد به وجود آوردن قرارداد را دارد که به عمل او ایجاب می‌گویند و در طرف دیگر قرارداد شخصی قرار دارد که ایجاب طرف مقابل را قبول می‌کند.

در این راستا ماده ۱۸۳ قانون مدنی بیان می‌دارد:

” عقد عبارت است از این که یک یا چند فرد در مقابل یک یا چند فرد دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن‌ها باشد. “

نکته قابل توجه این است که کسی به تنهایی نمی‌تواند قرارداد منعقد کند و قانون تحقق توافق یا قرارداد را از دو فرد به بالا مقدور دانسته است.

برای تحقق قرارداد شرایط اساسی‌ای وجود دارد که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی نیز به آن اشاره شده است. این ها از شرایط اساسی صحت یک قرارداد محسوب می‌شوند. به این معنی که در صورت عدم تحقق این شرایط توافق فاقد اعتبار قانونی خواهد بود.

• این شرایط عبارتند از:

  قصد طرفین و رضای آن‌ها
  زمانی که دو طرف با اراده آزاد بر موضوعی توافق کنند ملزم به رعایت آن می‌شوند. رضا یک عمل درونی و منظور از آن اشتیاق برای انجام عملی است و قصد صورت بیرونی رضا محسوب می‌شود که به واسطه عملی خارجی خود را نشان می دهد.

  اهلیت طرفین
  اهلیت به معنای قدرت و توانایی اعمال حق است به این معنا که فرد بالغ، عاقل و رشید باشد و هم‌چنین در مورد شخص حقوقی لازم است بررسی شود که آیا در حوزه مورد نظر قدرت عمل دارد یا خیر

  معلوم و معین بودن مورد معامله ( موضوع معامله )
  موضوع قرارداد عبارت است از مال یا عملی که طرفین متعهد به تسلیم یا انجام آن هستند که بایستی معلوم و مشخص باشد.

  مشروعیت جهت معامله
  منظور از جهت معامله همان هدف معامله است. البته باید گفت که معمولا در قراردادهای حقوقی جهت معامله ذکر نمی‌شود ولی اگر ذکر شد نباید خلاف شرع باشد.

  علاوه بر این شروط که از شرایط اساسی صحت قراردادها هستند ممکن است برخی شروط دیگر هم در قراردادها بیاید که لازمه آن قرارداد باشد.

  به عنوان مثال در برخی از قراردادها مدت قرارداد جز ارکان تشکیل‌دهنده آن قرارداد محسوب می‌شود. مثلا در قراردادهایی که موضوع آن‌ها انجام کار یا ارائه خدمات است و یا در قرارداد اجاره که شرط اساسی صحت آن درج مدت زمان می‌باشد و یا مواردی نظیر مبلغ قرارداد، فورس ماژور و محل تنظیم قرارداد.

• هر قرارداد ارکانی دارد که باید برای تشکیل عقد رعایت شوند. از جمله:

  ۱. موضوع

  موضوع عقد می‌تواند انتقال مال (خرید و فروش خانه)، انجام کار (نقاشی خانه) یا خودداری از انجام کاری (تعهد خریدار ضمن قرارداد خرید خانه مبنی بر عدم بالا بردن دیوار خانه) باشد.

  ۲. طرفین

  ۳. رابطه‌ی حقوقی

  رابطه‌ حقوقی بین طرفین است که براساس آن متعهدله می‌تواند انجام تعهد را از متعهد درخواست نماید.

• منشا ایجاد تعهدات یا اعمال حقوقی است یا وقایع حقوقی. اعمال حقوقی اعمالی هستند که شخص با اراده خویش انجام می دهد و قصد ایجاد تعهد را می نماید و ایجاد تعهد منتسب به اراده شخص می باشد، مثل اینکه شخص اراده می‌نماید که خودرویی را خریداری نماید و ضمن معامله متعهد می‌گردد که مبلغ خودرو را پرداخت نماید.
  اعمال حقوقی به ۲ دسته تقسیم می‌شوند :۱. عقد (عمل حقوقی دوطرفه) ۲. ایقاع (عمل حقوقی یکطرفه)